ὑπὸ τοῦ Κουϊντιλλιανοῦ ἔμαθον τάδε·
- Item orator, cum falso utitur pro vero, scit esse falsum eoque se pro vero uti: non ergo falsam habet ipse opinionem, sed fallit alium. Nec Cicero, cum se tenebras offudisse iudicibus in causa Cluentii gloriatus est, nihil ipse vidit.
- Uti etiam vitiis rhetoricen, quod ars nulla faciat, criminantur, quia et falsum dicat et adfectus moveat. Quorum neutrum est turpe, cum ex bona ratione proficiscitur, ideoque nec vitium. Nam mendacium dicere etiam sapienti aliquando concessum est, et adfectus, si aliter ad aequitatem perduci iudex non poterit, necessario movebit orator: imperiti enim iudicant et qui frequenter in hoc ipsum fallendi sint, ne errent. Nam si mihi sapientes iudices dentur, sapientium contiones atque omne consilium, nihil invidia valeat, nihil gratia, nihil opinio praesumpta falsique testes: perquam sit exiguus eloquentiae locus et prope in sola delectatione ponatur. Sin et audientium mobiles animi et tot malis obnoxia veritas, arte pugnandum est et adhibenda quae prosunt: neque enim qui recta via depulsus est, reduci ad eam nisi alio flexu potest.
γενναῖον οὖν δύναται τὸ ψεύδειν εἶναι· τί δὴ προσδοκῶμεν ἀλλὸ τὸν Κουϊντιλλιανὸν, ὥσπερ Πλάτωνα Ῥωμαϊκὸν, ἂν διδάξαι; αὐτὸς γὰρ δοκεῖ ῥήτορας βούλεσθαι Πλατωνικοὺς ψύλακας τῆς πολιτείας εἶναι καὶ παντελεῖς.
γνώμην καὶ γενναίαν ἔμαθον τήνδε·
Mendacem memorem esse oportere.