Cum mentionem fecisset Pstamato Lancastriensis de Indorum Americanorum rebus gestis, necnon Irisatus Iocohamensis de Xufu, qui vitae elixir navigando peteret, censui non nimis ineptum videri locum referre e De Gallorum Expeditione in Floridam, eiusque Miserabili Exitu, Brevi Historia excerptum, in quo breviter (ut decet brevem historiam) sed non illepide narrantur multa quae ante Gallorum adventum in Florida sunt gesta, et praesertim quaedam de Fonte nostro Iuventutis. Quanta fides huic historiae sit tribuenda, facile aestimabis ex hoc, quod in eodem libro primum alatae serpentes, discipulis Floridensibus semper infestae, describuntur. Quae sequuntur primo in Brevis Historiae capite leguntur:
Non procul Hispaniola Boriquena insula est, quam hodie Sancti Ioannis de Portu-divite appellant. Eius primus occupator ac Gubernator Ioannes Pontius Legionensis, pro certo habens fore ut ab Didaco Almirante et prorege Indiae, magni illius Christophori Columbi filio, aemulantium calumniis accenso, provincia demoveretur, cedere inimicis statuit et novas sedes quaerere. Itaque anno mdxii celocibus duabus armatis, flexo in Septentriones cursu altum tenens, tamdiu navigat, quoad aliquantum progresso Biminiae insulae sese aperuere: quae ad Septentrionem Cubae insulae iacent.
Eodem tempore de prodigioso quodam fonte fama increbruerat, cuius aquis epotis senes, exuta canitie, in iuventam revirescerent: neque eam fabulam cupidius sparserant Indi quam crediderant nostri. Eam fama secutus Pontius, dum circa eas insulas fontem illum fabulosum quaerens senescit potius quam repubescit, sex amplius menses irrito errore absumit. Tandem tamen diu vagatus novam Indicae continentis oram detegit, eamque partem ad quam forte ipso Resurrectionis die appulerat (quae vulgo Pascha floridum appellant) velut e re nata sumpto nomine, Floridam ipse nuncupat. Id terrae prominens, linguae aut manicae instar, se ingenti fronte in altum evehens, centum leucas in longitudinem, quinquaginta circiter in latitudinem, patet. Eius extremum cornu ab Aequinoctiali linea, Septemtrionem versus, gradus xxv distat: moxque extendi ac dilatari incipit, qua in mediam inter aquilonem et exortum aequinoctialem regionem versa est.
Iohannes Pontius Legionensis
ad Fontem IuventutisEx ea nova terra reperta ingentes sibi divitias despondens Pontius, brevi ad Sancti Ioannis insulam regressus, mox inde Hispaniam petit. Ibi a Rege Catholico, expositis quae invenerat, non magis meritorum respectu quam amicorum gratia, Biminensem et Floridensem praefecturam, Adelantadi titulo, obtinet. His auctus, in Boriquenam revertitur: coloniaeque in suam provinciam deducendae certus, milites scribit, classem comparat, multosque in eas res sumptus facit. Sed vix in Floridae litus egressus, urbi condendae sedes quaerebat, cum Barbari classe conspecta accurrunt, expediunt arcus, et nimbo saggitarum Hispanos obruunt. Pontius ipse in turba, venenata sagitta graviter ictus, praelio excedere coactus est. Inde Cubam avectus, paulo post ex vulnere moritur. Neque ipse tantum, sed multi quoque Hispani qui eius auspicia ad eam expeditionem secuti fuerant, partim Indorum telis confixi, partim morbis et miseriis absumpti sunt. Ita iam tum Florida inauspicato tentata, inventoris sui caede nobilitata est.
Ex eo, cum ob truces et bellicosos incolas vulgo infesta atque infamis haberetur, perdiu intacta mansit. Donec tandem multis post annis Ferdinandus Sottus tribunus militum, Attabalibae Peruani regis spoliis dives, et ex iam partis maiora concupiscens, eius provinciae subigendae administradaeque potestatem a Caesare petiit. Qua impetrata, cum multis Hispanis Floridam init: et omissa condendae coloniae cura, in mediterranea progreditur. Inde incertis huc atque illuc errans sedibus vexare indigenas, et uni parandi auri curae intentus, metalli eius fodinas quaerere passim institit. Parem videlicet ubique esse terrarum felicitatem, qualem in Peruana provincia nactus erat, credens, aureos ibi montes opinionis errore finxerat. Ad extremum, cum non tantum Barbaros omni tormentorum genere, sed semet ipsum quoque et socios caeca auri cupidine et irrito labore totos quinque annos fatigasset, et suorum spem ipse, et eum vita, destituit.
Sed ne tristi quidem Sotti exemplo ceteri a simili incepto deterriti sunt. Siquidem anno mdxliiii Floridae in ditionem redigenda multi decus petiere. In iis Iulianus Samanus et Petrus Ahumada. Verum neque Carolo Caesari, qui tum in Germania erat, neque Philippo filio eius, qui praesens Hispaniam imperio regebat, ex Indici senatus consilio, mittere quemquam in eam provinciam cum imperio placuit.
Erant tum forte in Hispania Dominicani qui feroces illas gentes verbis magis cicurandas quam malo et armis exasperandas esse dicerent, quique se eas tum ad Christianam fidem, tum ad Caesaris imperium accipiendum sola oratione adducturos profiterentur. Neque id facilius dictum quam creditum. Itaque anno mdxlix auspiciis et sumptibus Caesaris mittuntur eo monachi Frater Ludovicus Cancellus de Baluastro Dominicanus et quattuor eiusdem ordinins.
Appellunt, exeunt de navi Frater Ludovicus cum collegis et nautae aliquot inermes (neque enim doctrinam pacis prae se ferentes arma ostendere par erat). Illis conspectis, protinus Indi non ad contionem, sed ad caedem advolant. Mulcere alloquio Barbaros conabatur contionabundus monachus: sed verba fiebant apud surdos. Ergo nequiquam vociferantem invadunt, et cum duobus collegis trucidant: ceteri cum forte Confessorum laudem inter suos quam martyrii palmam apud Barbaros consequi mallent, proripiunt sese in fugam et navim repetunt.
At Barbari (sicut postea ex adolescente quodam, Ferdinandi Sotti olim pedisequo, auditum est) in laetitiam atque epulas versi saginatis monachorum carnibus opipare vescuntur, et detractas corporibus pelles, cutim etiam capitum in orbem attonsam, ferale tropaeum, in delubro suo suspendunt.
Haec igitur Florida est…
